Braća Sander i Nuo Stanaj, osnivači i čelni ljudi poslovne imperije “Rokšped”, osumnjičeni su da su bili na vrhu hijerarhije jedne od najorganizovanijih švercerskih grupa u regionu, koja je godinama krijumčarenjem cigareta oštetila budžet Crne Gore za višemilionske iznose. Iako nijesu uhapšeni u jučerašnjoj velikoj operaciji Specijalnog policijskog odjeljenja (SPO) i Specijalnog državnog tužilaštva (SDT), za njima će uskoro biti raspisana međunarodna potjernica, jer se već duže vrijeme nalaze van granica Crne Gore, saznaju “Vijesti”.

U akciji sprovedenoj prema nalogu SDT-a, pretresen je luksuzni kompleks vila porodice Stanaj na Starom aerodromu, a slobode su lišene brojne osobe iz njihovog poslovnog okruženja, uključujući bivšeg komercijalnog direktora “Rokšpeda”, Prokopija Perića, koji trenutno rukovodi firmom “Plus”, osnovanom 2015. godine za trgovinu duvanskim proizvodima.

Uzlazna linija “Plus-a”

Firma “Plus” je u vlasništvu “Lamex Commerce”, a Perić je i njen izvršni direktor. Prije angažmana u “Plus-u”, Perić je obavljao funkciju direktora za ekonomsko-komercijalne poslove u “Rokšpedu”, a u Crnoj Gori je između 2005. i 2008. predstavljao Fabriku duvana Niš. Ironično, upravo on je godinama unazad u medijima govorio o štetnosti sive ekonomije u sektoru duvana. Pod njegovim vođstvom, “Plus” je zabilježio impresivne prihode – 58 miliona eura 2022. i čak 86 miliona eura u poslovnoj 2024. godini.

Hapšenja i poznata imena iz švercerskih krugova

U istom predmetu, uhapšeni su Podgoričani Dejan Milić i Radoje Dakić, zatim Mileta Simanić, koji je i ranije hapšen – u februaru 2024. godine, u okviru predmeta protiv tzv. “Grand ekipe” na čijem čelu se nalazio Aleksandar Mijajlović, takođe osumnjičen za šverc cigareta. Policija je uhapsila i Adnana Sukovića, vlasnika firme za drumski transport, koji je označen kao važna karika u ovom švercerskom lancu.

Suković je već bio predmet interesovanja policije – u oktobru 2019. godine u selu Vladne nadomak Tuzi, policija je zaplijenila oko 2.000 paketa cigareta u šleperima u njegovom vlasništvu.

Tokom jučerašnjeg dana, Specijalnom policijskom odjeljenju predao se i Podgoričanin Ivan Turčinović, koji je takođe pod istragom SDT-a zbog sumnje da je bio član iste kriminalne grupe. On se, prema nezvaničnim informacijama, vratio sa poslovnog puta iz inostranstva i samoinicijativno javio u policiju, nakon što mu je ranije ujutro pretresen stan.

U ruke policije pao je i Predrag Madžgalj, vlasnik firme “MP ŠPED TRANS”, koja se bavi drumskim prevozom. Naime, 2020. godine, carinske vlasti BiH su u Sarajevu zaplijenile 585 kartona švercovanih cigareta u šleperu ove firme, saopštivši da je roba bila namijenjena ilegalnom tržištu Evropske unije.

Poslovna imperija i trag novca

Kompanija “Rokšped”, osnovana 1992. godine, razvila se u jednu od vodećih firmi u Crnoj Gori, sa brojnim povezanim firmama kao što su: “Rokšped auto-centar”, “Rokšped distributivni centar”, “Tobacco S press +”, “Štampa”, “Olus”, “Balkan Group Montenegro”, “Home Depo”… Sam “Rokšped Auto centar”, u vlasništvu Sandera Stanaja, specijalizovan za prodaju i servisiranje “Volkswagen”, “Audi”, “Seat” i “Cupra” vozila, tokom 2024. ostvario je prihode od preko 31 milion eura i EBITDA rezultat od 1,23 miliona eura.

Braća Stanaj su poslovanje proširili i van Crne Gore – u Srbiju, BiH i na Kosovo.

Ranije istrage i optužnice

Sander Stanaj već je bio predmet istrage SDT-a – u junu 2021. godine otvoren je slučaj zbog sumnje u pranje novca i utaju poreza. Istraga je pokrenuta nakon što je Sektor za finansijsko-obavještajne poslove Uprave policije otkrio uplatu 2,1 miliona eura na njegov račun, za koje je tvrdio da potiču iz ostavštine njegovog pokojnog oca Roka Stanaja.

Međutim, finansijskom istragom 11 članova porodice Stanaj, utvrđeno je da novac nije od oca, već da je ukupno preko računa porodice prošlo više od 3,1 milion eura uplata i 2,2 miliona isplata. Sander je prednjačio po uplatama (871.000 eura), dok je Nuo Stanaj prednjačio po isplatama (skoro 484.000 eura). Policija je dodatno tvrdila da je pokojni Roko Stanaj između 2008. i 2009. godine podigao 2,5 miliona eura sa štednje i deponovao ih u NLB banci, ali prateća dokumentacija nije bila dostupna zbog isteka roka čuvanja.

Do oktobra 2023. godine, istraga protiv Sandera Stanaja nije bila okončana.

Regionalne veze i tragične sudbine

Nuo Stanaj je 2011. godine bio optužen u Srbiji zbog sumnji u zloupotrebu tokom privatizacije u vezi sa firmom “Agrocoop” i protivpravne prodaje imovine IKL iz Beograda, kojom je ta firma oštećena za 9,2 miliona eura. Optužnica ga je povezivala sa Zoranom Ćopićem, za kojeg su mediji tvrdili da je blizak optuženom Pljevljaku Darku Šariću.

Posebno tragična epizoda u istoriji ove porodice jeste ubistvo Antona Stanaja, brata Sandera i Nuoa, koji je u Specijalnom sudu u Beogradu bio osuđen na šest i po godina zatvora zbog organizacije regionalnog šverca cigareta. Iako je pušten uz jemstvo nakon četiri godine pritvora, ubijen je 2013. godine u Sudanu, u sjedištu firme, od strane radnika kosovskog porijekla.

Aktuelna istraga SDT-a prijeti da razotkrije jednu od najvećih duvanskih švercerskih mreža u regionu, u čijem vrhu se, prema sumnjama tužilaca, nalaze upravo Sander i Nuo Stanaj. I dok čelnici ove grupacije uživaju slobodu van granica Crne Gore, specijalni tužioci ubrzano slažu mozaik optužnica koji bi mogao imati ogromne pravne, političke i finansijske posljedice.