U crnogorskom političkom prostoru dominantna je praksa u kojoj akteri javno optužuju svoje političke protivnike za širenje govora mržnje, dok istovremeno koriste gotovo identične retoričke strategije kako bi ih diskreditovali. Ovo je jedan od ključnih zaključaka analize *”Građanska država sa huškačkom retorikom”*, koju je sprovelo Udruženje za odgovorni i održivi razvoj (UZOR).

Maja Nikolić, programska menadžerka ove nevladine organizacije, istakla je da nerazumijevanje standarda dobre argumentacije u javnom prostoru doprinosi negativnoj percepciji politike, koja se sve češće doživljava kao oblast u kojoj dominiraju neiskrenost i dvostruki aršini.

– Umjesto da politika bude prostor razmjene ideja i argumenata, ona se sve više svodi na moralno svrstavanje, etiketiranje i manipulaciju emocijama. Politička komunikacija postaje alat za podjele, a ne za rješenja – navodi Nikolić.

Nacionalni identitet kao sredstvo političkog obračuna

Analiza UZOR-a pokazuje da su podjele po nacionalnoj osnovi često predmet manipulacije. Iz tvrdokornog pro-srpskog političkog spektra dolaze poruke koje crnogorsku naciju označavaju kao “vještačku tvorevinu”, dok se s druge strane, u procrnogorskom narativu, pripadnost srpskoj naciji nerijetko posmatra kroz prizmu “nelojalnosti državi”.

– Srbi se u procrnogorskoj retorici često stereotipizuju kao potencijalni izdajnici, dok se Crnogorci u pro-srpskom diskursu prikazuju kao istorijski zavedeni od strane političkih elita – pojašnjava Nikolić.

Manjine pod sumnjom, NVO pod optužbom

Kao posebno zabrinjavajući segment, Nikolić izdvaja retoriku usmjerenu ka manjinskim zajednicama i civilnom sektoru. Bošnjaci i muslimani se nerijetko prikazuju kao prijetnja sekularnom društvu, Albanci kao akteri tobožnjeg plana za “Veliku Albaniju”, dok se nevladine organizacije etiketiraju kao “plaćenici stranih ambasada”.

– Sve to dodatno urušava demokratski dijalog i produbljuje jaz između zajednica. Umjesto da se podstiče razumijevanje i saradnja, njeguju se strah i nepovjerenje – upozorava Nikolić.

Potrebna medijska pismenost i institucionalni odgovor

Nikolić naglašava da je neophodno jačati institucionalne mehanizme za prepoznavanje i suzbijanje govora mržnje, ali i raditi na unapređenju medijske pismenosti.

– Građani moraju znati prepoznati manipulaciju. Sloboda izražavanja i političko neslaganje su temeljne demokratske vrijednosti, ali bez normativne kontrole i kulturne pismenosti one lako postaju sredstvo za destabilizaciju – zaključuje ona.