Dijaloški forum na temu „Crna Gora između istorijskog revizionizma i evropskog antifašizma“ okupio je danas na Cetinju brojne akademike, profesore, privrednike, književnike, publiciste i druge intelektualace, prenosi Analitika.

Skup se održava u susret obilježavanju 13. jula – Dana državnosti, u organizaciji predsjednika Crne Gore Jakova Milatovića i saradnji sa neformalnom grupom crnogorskih intelektualaca „STEGA“.

Prof. dr Branislav Radulović istakao je da se Forum održava u cilju razgovora o “mehanizmima zaštite ustavnih vrijednosti i ustavnog patriotizma, antifašizma, građanskog karaktera države, inkluzivnog i državotvornog crnogorskog društva, vladavine prava, ali i afirmacije nauke u odnosu na dogmu, kosmopolitizma nad etnocentrizmom i etnofederalizacijom, sekularizma u odnosu na klerikalizam”.

Radulović je naglasio da je antifašizam okosnica crnogorske državnosti i opredjeljenja da Crna Gora postane prva naredna članica EU.

– Stoga antifašizam mora biti trajuća ideja o “novoj ljevici”, slobodi, jednakosti, solidarnosti, borbi protiv asimilacije, inkluzivnom a ne klaustrofobičnom društvu i emancipaciji naspram narastajućeg primitivizma i sve prisutnijeg desnog radikalizma koji razara sekularni karakter države, multikulturalnost i modernist – poručio je Radulović.

Istoričar Adnan Prekić ukazao je na tri teze važne za savremenu kontekstualizaciji antifašizma u Crnoj Gori, a to su: desničarski potencijal u Crnoj Gori; predubjeđenje o zapadnoj orjentaciji društva i specifičnom odnosu crnogorskog društva prema prošlosti.

Kako navodi Prekić, te okolnosti uticale su da mi danas imamo nejasan-fluidan odnos prema antifašizmu koji je često na granici relativizacije, a često u funkciji istorijskog revizionizma.

– Zbog toga je naivno očekivati da će uspostavljeni modeli etničke homogenizacije koji su oblikovani vjekovima tek tako nestati, ali treba imati u vidu da bez razumijevanja uloge prošlosti u građenju takvih narativa, nema kvalitativnih promjena – poručio je Prekić.

Istoričar Miloš Vukanović istakao je da je naučni revizionizam dobrodošao i pridrodan proces ka svakom aspektu naše prošlosti, pa i ka temeljnim vrijednostima poput antifašizma.

-Međutim, danas na sceni imamo nenaučni nacionalistički revizionizam, čiji osnovni cilj je da izjeda tkivo koje veže naše društvo. Ključni otpor ka tom procesu predstavlja nova izgradnja opšteg javnog pristupa društvenim izazovima zasnovanog na naučnim principima i višegodišnjim razvojem sposobnosti građana ka kritičkom stavu – naglasio je Vukanović.

Doc dr Nikoleta Đukanović ukazala je da u Crnoj Gori, proces institucionalizacije političkih partija nije dovršen.

– Često nastaju nove političke partije što je razlog činjenice da je partijski sistem nekonsolidovan, te da postoji vrlo izražena fragmentacija Parlamenta. Sve to lako objašnjava čestu pojavu političkih kriza i političke nestabilnosti, a to je jedan od ključnih razloga zašto i dalje ne možemo govoriti o Crnoj Gori kao konsolidovanoj demokratiji – istakla je ona.

Ujedno, kako ističe, postkomunističku demokratiju u Crnoj Gori odlikuje nedovoljno diversificiran i ideološki neetabliran partijski sistem, iako je za razumijevanje funkcionisanja demokratije u Crnoj Gori od izuzetne važnosti proučavanje ideoloških osnova političkih partija.

– Nažalost, politike identiteta još uvijek dominiraju na prostoru Zapadnog Balkana, pa tako i u Crnoj Gori, i te politike su gotovo konstituciona osnova djelovanja gotovo svih partija, što je plodno tlo za razvoj krajnje i ekstremne desnice koja u Crnoj Gori postoji – upozorila je Đukanović.

Predavač na Fakultetu pravnih nauka UDG doc. dr Nikola Šaranović kazao je da, prije nego pristupimo Ugovoru o Evropskoj uniji, valja nam postići dogovor o Crnoj Gori.

Podsjetio je na riječi nekadašnjeg predsjednika Evropske komisije Žaka Delora: – Mi se u stvari nalazimo na raskrsnici u istoriji evropske izgradnje. 1992. godina je prekretnica. Vjerujte mi, nećemo uspjeti sa Evropom samo na osnovu pravne ekspertize ili ekonomskog know-how. Ako u sljedećih deset godina ne uspijemo da damo dušu Evropi, ne damo joj duhovnost i značenje, igra će biti završena. Zbog toga želim da oživim intelektualnu i duhovnu debatu o Evropi… Debata mora biti slobodna i otvorena; to je demokratska diskusija, koja nije monopolizovana od tehnokrata –

Time je, kazao je Šaranović, pokrenuta inicijativa poznata kao “Duša za Evropu”.

Ekonomista i privrednik Vladimir Nikaljević naglasio je da je antifašizam kao evropska vrijednost jedan od temelja STEGE kao integrativna veza u Crne Gore i njena veza sa zapadnim saveznicima.

– Zato je i tako snažno napadnut. Vraćanje na političku scenu snaga koje su istorijski poražene nije boljitak ni za jedan narod. To može biti korist samo za bezskrupuloznepredvodnike nacionalizma i procesa dezintegracije Crne Gore – poručio je on.

Radoje Cerović istakao je da postoje zemlje koje mogu sebi da dozvole priviliegiju skretanja udesno i ulijevo, možda čak i flertovanja sa fašističkom ideologijom.

– Crna Gora nije među njima. Crna Gora može da postoji samo kao antifašistička – svako udaljavanje od tog koncepta je pretvara u Molotovljev koktel! Podrivanje antifašističkog karaktera i skretanje udesno je razaranje psiholoških osnova suživota i mogućnosti razvoja Crne Gore u pravcu zrele demokratije i vladavine prava – poručio je Cerović.