Specijalno državno tužilaštvo (SDT) Crne Gore podiglo je prošle godine 14 optužnica u kojima su obuhvaćene 34 osobe zbog korupcije na visokom nivou. Ovi podaci, koje je Vlada Crne Gore dostavila Evropskoj komisiji (EK), navedeni su u nedavnom izvještaju EK o vladavini prava.

Tokom 2023. godine, tužilaštvo pod vodstvom glavnog specijalnog tužioca Vladimira Novovića, izdalo je naloge za sprovođenje istraga za krivična djela korupcije na visokom nivou u 11 predmeta protiv 20 osoba. U izvještaju se ističe da je samo godinu ranije, 2022. godine, SDT u 11 predmeta vezanih za istragu krivičnih djela na visokom nivou obuhvatilo 76 fizičkih i pet pravnih lica.

Što se tiče podizanja optužnica, Novovićevo tužilaštvo je podiglo 14 optužnica protiv 34 fizička lica. Godinu ranije, 81 fizičko lice i pet pravnih lica bilo je obuhvaćeno u tom domenu.

Izvršna vlast je saopštila da je 2020. godine po pitanju korupcije na visokom nivou bilo osam prvostepenih presuda u koje je uključeno 19 fizičkih ili pravnih lica, što je rezultiralo sa dvije pravosnažne presude. Godinu kasnije, 2021. godine, broj prvostepenih presuda povećan je na 21, u kojima je uključeno 41 fizičko ili pravno lice, što je dovelo do tri pravosnažne osude. Tokom 2022. godine, donesene su 22 prvostepene presude protiv 65 fizičkih i pravnih lica, sa dvije pravosnažne osude.

– Godine 2023. broj prvostepenih presuda porastao je na 25, u kojima su učestvovala 72 fizička ili pravna lica, ali je bila samo jedna pravosnažna osuda –  navodi se u nedavnom izvještaju EK o vladavini prava.

EK godišnje objavljuje izvještaj o stanju vladavine prava u državama članicama i Evropskoj uniji u cjelini. Ove godine je prvi put analizirano i stanje u Crnoj Gori, Albaniji, Sjevernoj Makedoniji i Srbiji. Izvještaj analizira četiri ključne oblasti za vladavinu prava: pravosuđe, borbu protiv korupcije, medijski pluralizam i slobode, te institucionalnu kontrolu.

U dijelu izvještaja o Crnoj Gori, navodi se da pravosudni sistem zemlje prolazi kroz intenzivnu fazu reformi, uključujući reviziju nekoliko zakona kako bi se uskladio sa evropskim i međunarodnim standardima.

– Značajna kašnjenja sa imenovanjima na visoke pravosudne funkcije ozbiljno su uticala na pravosudni sistem u Crnoj Gori, iako je za sada ostalo da se izabere još predsjednik Vrhovnog suda – stoji u izvještaju.

EK ističe da je broj istraga i krivičnih gonjenja za slučajeve korupcije na visokom nivou stabilan, ali i da nedostatak suđenja i konačnih odluka doprinosi percepciji nekažnjivosti. Također, promocija i sprovođenje etike i profesionalnih standarda među sudijama i tužiocima i dalje predstavlja izazov u Crnoj Gori.

– Od Crne Gore se očekuje izmjena disciplinskog i etičkog pravnog okvira za sudije i tužioce i jačanje odgovornosti sudija i tužilaca – navodi se u izvještaju.

Izvještaj također ukazuje na to da je efikasnost pravosuđa otežana nedostatkom strateškog ulaganja u ljudske resurse i infrastrukturu.