Generalna skupština Ujedinjenih nacija podržala je u petak nastojanje Palestine da postane punopravni član UN.

Rezolucijom je Palestina priznata kao “kvalifikovana za članstvo” i preporučeno je da Savjet bezbednosti UN “ ponovo razmotri to pitanje”.

Skupština je usvojila rezoluciju sa 143 glasa “za” i devet “protiv”, dok je 25 zemalja bilo “uzdržano”.

Protiv su glasale Argentina, Češka, Mađarska, Mikronezija, Nauru, Palau, Papua Nova Gvineja, kao i SAD i Izrael. Za rezoluciju su glasale Rusija, Kina i Francuska, dok su Njemačka i Velika Britanija bile uzdržane.

Od zemalja u regionu, za rezoluciju su glasale Bosna i Hercegovina, Crna Gora i Srbija, dok su Albanija, Hrvatska i Sjeverna Makedonija bile uzdržane.

Glasanje 193-člane Generalne skupštine predstavljalo je globalno istraživanje podrške nastojanjima Palestine da postane punopravna članica UN, što je potez kojim bi se efektivno priznala palestinska država nakon što su Sjedinjene Države stavile veto na nju prošlog meseca u Savetu bezbednosti UN.

Rezolucija Palestincima ne daje punopravno članstvo u UN, već ih jednostavno priznaje kao kvalifikovane za pridruživanje.

Rezolucijom Generalne skupštine „određuje se da država Palestina… stoga treba da bude primljena u članstvo“ i „preporučuje da Savet bezbjednosti ponovo razmotri to pitanje“.

Palestinsko zalaganje za punopravno članstvo u UN dolazi nakon sedam mjeseci rata između Izraela i Hamasa, koji SAD, EU i neke druge zemlje smatraju terorističkom organizacijom, i dok Izrael širi naselja na okupiranoj Zapadnoj obali, što UN smatraju nelegalnim.

– Želimo mir, želimo slobodu – rekao je palestinski ambasador pri UN Riad Mansur ispred Generalne skupštine pre glasanja.

“Glas ‘za’ je glas za postojanje Palestine, a ne protiv bilo koje države… To je ulaganje u mir. Glasanje ‘za’ je prava stvar”, rekao je on u govoru koji je izazvao aplauz, prenio je AP.

Prema osnovnoj Povelji UN, članstvo je otvoreno za „miroljubive države” koje prihvataju obaveze iz tog dokumenta i koje su u stanju i voljne da ih ispune.

– Sve dok mnogi od vas ’mrze Jevreje‘, nije vas baš briga što Palestinci nisu ’miroljubivi‘ – rekao je ambasador Izraela pri UN Gilad Erdan, koji je govorio posle Mansura.

Optužio je Generalnu skupštinu da je „uništio Povelju UN“ i koristio je mali šreder da isiječe kopiju Povelje dok je bio na govornici.

– Sram te bilo-, rekao je Erdan.

Ambasador Izraela je u ponedeljak rekao da očekuje da će SAD smanjiti finansiranje Ujedinjenih nacija i njihovih institucija, ako ta mjera bude odobrena, u skladu sa američkim zakonom.

Zahtjev za punopravnog člana UN prvo mora da odobri 15-člani Savjet bezbjednosti, a potom i Generalna skupština. Glasanje u Savjetu bezbjednosti, piše AP, vjerovatno će se suočiti sa istom sudbinom: američkim vetom.

– Savjet mora da odgovori na volju međunarodne zajednice“, rekao je ambasador Ujedinjenih Arapskih Emirata u UN Mohamed Abušahab u govoru pre glasanja.

Rezolucija Generalne skupštine usvojena u petak daje Palestincima neka dodatna prava i privilegije od septembra 2024. godine, kao što je mjesto među članicama UN u skupštinskoj sali, ali im neće biti odobreno glasanje u tom tijelu.

Palestinci su trenutno „država posmatrač koja nije članica“, što je de fakto priznanje državnosti koje je dodijelila Generalna skupština UN 2012. godine, piše AP.

Tekst izričito isključuje mogućnost da Palestinci budu izabrani da sjede u Savjetu bezbjednosti ili da glasaju u Generalnoj skupštini.

Ali to im omogućava da direktno podnose prijedloge i amandmane, bez potrebe da ih šalju preko druge zemlje, kao što je to do sada bio slučaj.

Palestinska misija pri UN u Njujorku navela je u pismu državama članicama UN u četvrtak da bi usvajanje rezolucije koja podržava punopravno članstvo u UN predstavljalo ulaganje u očuvanje dugo traženog rešenja o dvije države.

Rečeno je da će to „predstavljati jasnu reafirmaciju podrške u ovom veoma kritičnom trenutku za pravo palestinskog naroda na samoopredjeljenje, uključujući njegovo pravo na nezavisnu državu“.

Misijom upravljaju Palestinske vlasti, koje imaju ograničenu samoupravu na Zapadnoj obali.

Hamas je 2007. zbacio palestinske vlasti sa vlasti u Gazi i usvojio sopstvenu povelju kojom se poziva na uništenje Izraela.

Ova organizacija, koju SAD i EU i neke druge zemlje smatraju terorističkom, izvršila je napad na Izrael 7. oktobra, nakon čega je uslijedio napad Izraela na Gazu.

Ujedinjene nacije već dugo podržavaju viziju dvije države koje žive jedna pored druge unutar sigurnih i priznatih granica.

Palestinci žele državu na Zapadnoj obali, Istočnom Jerusalimu i Pojasu Gaze, svim teritorijama koje je Izrael osvojio u ratu sa susjednim arapskim državama 1967. godine.

Američka misija pri Ujedinjenim nacijama saopštila je ranije ove nedelje da “američka pozicija ostaje da je put ka državnosti za palestinski narod kroz direktne pregovore”.

Prema američkom zakonu, Vašington ne može da finansira nijednu organizaciju UN koja daje punopravno članstvo bilo kojoj grupi koja nema „međunarodno priznate atribute“ državnosti.

Sjedinjene Države su 2011. godine smanjile finansiranje kulturne agencije UN-a, UNESCO, nakon što su se Palestinci pridružili kao punopravni član.

U četvrtak, 25 američkih republikanskih senatora – više od polovine članova stranke u Predstavničkom domu – predstavilo je zakon o pooštravanju tih ograničenja i prekidu finansiranja bilo kojeg entiteta koji daje prava i privilegije Palestincima.

Malo je vjerovatno da će predlog zakona proći Senat, koji kontroliše predsjednik demokrata Džo Bajden, navodi AP.