U Crnoj Gori, problem policijskog zlostavljanja i nekažnjivosti službenika je duboko ukorenjen, kao što pokazuju najnoviji izvještaji Građanske alijanse. Nedostatak efikasnih mehanizama nadzora i sankcionisanja izaziva ozbiljnu zabrinutost međunarodne zajednice, uključujući i evropske partnere, ističući potrebu za hitnim reformama kako bi se osigurala zaštita ljudskih prava i integriteta svih građana.

Crna Gora je i dalje prepoznata kao država u kojoj vlada kultura policijskog zlostavljanja, negativne policijske solidarnosti i nekažnjivosti službenika koji vrše torturu nad građanima, navodi se u saopštenju iz GA.

To je glavni zaključak događaja pod nazivom „Eliminacija torture i nekažnjivosti”, koji je jutros u hotelu Hilton organizovala Građanska alijansa povodom obilježavanja Međunarodnog dana podrške žrtvama torture.

Milan Radović, programski direktor Građanske alijanse poručio je da mnogi međunarodni izvještaji kontinuirano ukazuju na prisustvo ovih problema, posebno tokom predistražnih postupaka, u kojima se često vrši nedozvoljeni fizički ili psihički pritisak, kako bi se iznudile određene informacije ili priznanja. Pojasnio je i kojim mehanizmima se mogu prevenirati slučajevi torture:

– Predložili smo korišćenje bodi kamera, koje bi po uzoru na neka modernija društva, nosili naši policijski službenici, što bi materijalno potkrijepilo ispravnost ili eventualnu neispravnost tokom izvršavanja redovnih poslovnih aktivnosti. Takođe aktivacijom audio vizuelnog momenta prilikom ispitivanja građana, na najjednostavniji način bi se štitila prava lica koja odgovaraju na upite, ali i integritet policijskih službenika ukoliko dođe do lažnih optužbi za navode o torturi- kazao je Radović

Radović navodi i da su kroz brojne monitoring posjete otkrili da veliki broj centara bezbjednosti nema zaokružen video sistem koji tretira hodnike koji vode do prostorija za zadržavanje, pa činjenica da sve što se dogodi u tom prostoru neće biti dokumentovano, može motivisati policijske službenike da prekorače svoja ovlašćenja. Ističe da je posebno zabrinjavajuće što u pojedinim situacijama, zbog nenošenja oznake na uniformama možemo konstatovati da smo mučeni i zlostavljani, ali ne i ko je za to kriv imenom i prezimenom.

– Najslikovitiji primjer torture u kojoj identifikacija počinilaca zbog nenošenja oznake nije bila moguća, jeste brutalno prebijanje Mija Martinovića u Podgorici 2015. godine – dodaje Radović.

Vrhovni državni tužilac Milorad Marković je podsjetio da je donio obavezujuće uputstvo za postupanje u predmetima torture, kojim će se postići, prije svega, jednako postupanje, efikasnost u radu, ali i djelotvorno sprovođenje istraga na bazi bliske saradnje sa svim institucijama, te da je uspostavljen sistem nadzora primjene i izvještavanja o samoj primjeni Uputstva.

– Odlučni smo da reakcija državnog tužilaštva bude reakcija države kojom se poručuje da je tortura neprihvatljiva u Crnoj Gori, sa ciljem izgradnje institucija sistema koje ne samo da poštuju ljudska prava i slobode već imaju institucionalno djelovanje u svakom svom segmentu, zasnovano na Ustavu i zakonu – rekao je Marković.

Ombudsman Siniša Bjeković istakao je djelotvorno rješavanje slučajeva torture nije samo obaveza tužilaštva, već svih inhstitucija u kojima se slučajevi torture dešavaju i koji vrše nadzor tih institucija.

– Moramo biti svjesni proriteta i načela na kojima se zasniva borba protiv torture, a to su: eliminacija nekažnjivosti u svim fazama postupanja, eliminacija tzv. negativne solidarnosti untar pojedinih profesija, pojačanje resursa i popravljanje rezultata djelotvornosti i efikasnosti istraga slučajeva torture, te procesuiranje i sankcionisanje djelotvornim i proporcionalnim sankcijama počinioce ovih delikata – poručuje Bjeković.

Frederike Vunšman, savjetnica za vladavinu prava i evropske integracije pri Delegaciji Evropske unije u Crnoj Gori napominje da je prevencija torture i zlostavljanja dio poglavlja 23, te da je ključna za napredak zemlje ka pristupanju EU.

– Da bude jasno, ispunjenje ovog mjerila biće jedan od obaveznih uslova da Crna Gora zatvori pregovore u poglavlju 23. To znači da u narednim mjesecima i godinama, Vlada treba da udvostruči ili utrostruči svoje napore da sprovede efikasne, djelotvorne i nezavisne istrage koje se tiču policijske torture – poručila je Vunšman.

O trenutnom stanju u institucijama u kojima borave lica lišena slobode govorili su: Darko Vukčević, direktor UIKS-a, Vladan Popović, glavni policijski inspektor u Upravi policije, Aleksandar Mačić, direktor Specijalne bolnice za psihijatriju “Dobrota” i Mirjana Radović, zamjenica zaštnitnika ljudskih prava i sloboda.

Diskusiji je prethodila prezentacija ključnih nalaza izvještaja koji je plod saradnje Građanske alijanse i Beogradskog centra za ljudska prava, u okviru projekta “Bez nekažnjivosti za kršenje i povredu ljudskih prava u Crnoj Gori”. Projekat je finansijski podržan od strane Evropske unije, a kofinansiran od Ministarstva javne uprave.